Tarihi

Rusya-Türkiye Savaşı sonucunda Ağbaba mahalının 60 köyü harabeye çevrilmiş, yerel sakinleri olan Azerbaycanlı Terekeme-Karapapakların bir kısmı savaşta ölmüş, bir kısmı ise Türkiye´ye göç etmiştir. Böylece, Türkiye´de yaşayan Ermenilerin bir kısmını 1828-1830 yıllarında Ağbaba mahalının arazisine yerleştirilmiştir.

1828-1830 yılları arasında getirilen Ermeniler Aşağı Bendovan (213 kişi), Tekneli (153 kişi), Toros köyü (180 kişi), illi Garakilse (175 kişi), Cızıklar (174 kişi), Büyük Şiştepe (64 kişi), Çorlu (18 kişi), Celeb (206 kişi) ve Veteriner (127 kişi) köylerinde yerleştirilmişlerdir. Bu olay neticesinde köylerdeki karapapak ailelerin bir kısmı Arpaçay’ın sol tarafında bulunan köylere göç etmişlerdir. Fakat 1857 yılında Ruslar, Arpaçay’ın Sol tarafında bulunan onlarca köye (Gızılgoç ve Düzkend şehri) özellikle İran ve Türkiye’den gelen Ermenileri yerleştirmiş yerli ahali olan Türkleri ise çeşitli yerlere zoraki sürgüne göndererek kaçkın salmışlardır. Bu kaçkında Karapapakların çoğu Kars Arpaçay Ağbaba bölgesinden Anadolu’nun içlerine Erzurum Bayburt ve Gümüşhane yörelerine doğru göç edip burada Ermenilerden boşalan köylere iskân olarak buraları şenlendirdiler İşte bu köylerden bir tanesi de (Tahmini 1873 yılında) Karapapakların yerleştiği Gümüşhane ili Şiran ilçesi Bolluk köyüdür.

1877 yılında nüfusu 50’ dir. Ermenilerin köyü terk etmesinden sonra bu köye iskan olmuşlardır. Günümüzdeki ismini Bugün Ermenistan sınırları içinde kalan, Balıklı köyü yakınlarında yer alan ve harabe halde yok olmuş olan ve ahalisinin bir kısmı Balıklı köyüne bir kısmı ise Türkiye’ye göç eden Bolluk köyünden alan bir köyümüzdür. Yani ahali bu köye Ermeniler köyden göçtükten sonra kendi köylerinin isimlerini verdikleri düşünülmektedir.

Günümüzde köyde Karapapak sülaleler bulunmakta olup, ne kadar asimile olsalar da kendi Karapapak kültürüne ait kelimelerini, atasözlerini, yemek kültürlerini aynen devam ettirmektedirler. Gelenek ve kültür bakımından Bayburt Karapapak / Terekemeleri ve Kars yöresi Karapapak Terekemeleri ile aynı söz dağarcığı aynı yemek kültürü vb. birçok huy ve hasletleri yansıtmaktadırlar. Zaten Bugün köyde yaşayan sakinlerin, daha önceki duyumlar ile özellikle Kelimeler, Deyimler, Atasözleri, Maniler, kültür, Türküler ve isimlerinin tamamı Karapapak/Terekeme lehçesinde kullanılan söz dizileri ve aynı manayı taşıyan materyaller olup konuşma ve diğer birçok benzerlik nedeniyle Karapapak/Terekeme Türklerinden olduğu sonucu çıkmaktadır. Ör: Aba: Ana, anne, Ağartı: Süt yoğurt gibi maddelerin genel adı. Aha – Ahan: İşte, işte burada, çok yakında. Angırmak: Avazı çıktığı kadar bağırmak. Ahbun: Gübre olarak kullanılan hayvan pisliği gibi kelimeler yine, Açığı it yer, sahipsizi kurt yer - Sahipsiz mal olmaz, Ağzını hayıra, kıçını bayıra aç - Abuk subuk konuşma, Ben kattım onu nağıra, o gitti girdi ağıra - Layık olduğu yere gitmedi gibi deyimler, atasözleri vb maniler türküler yer isimleri ve insan isimleri örneğin: Afalı, Ağah, Beşninaz, Tenzile Zernişan gibi isimler Karapapak/Terekeme isimleridir ve bu köyümüzde kullanılmış ve halen kullanılmaktadır.

Lehçe olarak Bayburt ilinde de Karapapak/Terekemelerce hakim olarak kullanılan yöresel ağızda Azerbaycan oğuz Türkçesinin bir lehçe ve Ağız yapısı olan Karapapak/Terekeme Lehçe ve ağız yapısının bir versiyonunu konuşurlar.

Harita Konumu: Bolluk Köyü haritası 40.107334 enlem ve 39.098339 boylam, konumu ise 40° 6´ 26.4024´´ Kuzey ve 39° 5´ 54.0204´´ Doğu gps koordinatlarıdır.

Bolluk Köyü bağlı olduğu Şiran ilçe merkezine 15 kilometre mesafe uzaklıktadır. Bolluk Köyü Gümüşhane şehir merkezine mesafesi ise yaklaşık 110 kilometredir.

Yemekleri: Mantı (Xangel), Haşıl, Döğmeç, Borani, Hedik, Kapama, Evelik sarması, Lahana sarması, yalancı dolma, Keşkek, katmer, Kete, Bişi, Erişte, Lemis (Kapalı gijirtken ketesi), Golot - köy ekmeği, Saç ekmeği, kavut, Pestil, ayran çorbası, Süt çorbası, Kesme çorbası, Herle(Hörre) vb. yemekler.

Yer Adları: Bahçe ağzı, Bahçe tarla, Bahçeağzı Merekler, Çeğilli, Mezarlikler, Mürteze, Baş kilise yolu, Haconun bükü (Hacının yeri), Hapenaltı dolayları, Cırmış, Dip, İğdelerin boyu, ilman, Bük, Gayanın öyü, pembenin daşı, Mektep, Değirmenler, Sapan galası, Paarın düzü, Saraycık, Doley, Duz Taşı, Eğri Bük, Haydürüğün Önü, İp Çayırı, Karaağaç, Karaçalı, Püsküllü Arduç, Sapan Kalası, Topraklık ve Ziyaret.

Sülaleler: Bolluk köyünde Hafogil, Kethüda oğulları, Köleligil, Nebioğulları, Ozon oğulları ve Beytullah sülaleleri yaşamaktadır. Soy ismi kanunu çıktıktan sonra sülalerden, Hafogil (Hafo), Kethüda oğulları (Yılmaz), Köleligil (Aydın), Nebioğulları (Aslan), Ozon oğulları (Ozan), Beytullah (Şahin) Soy ismini almışlardır.

Bulaklar ve Çaylar: Cip cip paarı(pınar) yani (Çimilen banyo yapılan çocukların suda çimdiği bulağ), Kara Paar (pınar) yani Garanın bulağı. Çay ise Büyük çay.

Köyün İklimi: İklimi Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgeleri iklimi arasında bir geçiş iklimi özelliği arz etmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer. Yapılan rasatlara göre 92 yaz günü bulunmaktadır. Yaz günleri Mayıs ile Eylül ayları, Kış günleri ise Kasım, Mart ayları arasında geçmektedir.

Ekonomi: Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köyde ilkokul vardır. Köyün içme suyu vardır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık evi yoktur. Köye ulaşım sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.

Kaynaklar:

1. Azerbaycan dilinin dialektoloji sözlüğü. Bakü, 2007.

2. Arpaçay Köylerinden Derlemeler. Ankara, 1976.

3. Bayramov A.E, Oğuz ilinden. Ozan dilinden. Bakü, "İlim", 2000.

4. Bayramov A.E.Gedim Oğuz yurtlarının Ağbaba, Şöreyel ve Pembek bölgelerinin yer, yurt adları. Sumgayıt, 1996.

5. Bayramova AA Batı Azerbaycan´ın Ağbaba şivesinde ismin halleri. SDU:nun Bilimsel haberleri. Bakü, 2 0 1 2.

6. Bayramova AA Ağbaba şivesinde zarflar. : Doktora ve genç araştırmacıların XVIII konferansının materyalleri. Bakü, 2013.

7. Bayramova AA Ağbaba şivesinde koşma ve bağlayıcılar. : H.Eliyev ve Azerbaycanşünaslıg bilimsel toplantısının malzemeleri. Sumgayıt, 2013.

8. Ceferoğlu E. Doğu ellerimiz ağızlanndan toplananlar. Ankara, 1995.

9. Ercilasun AB Kars ili ağızlan. Ses bilgisi. Ankara, 2002.

10. Esgerov BG Ağbabadan kalan izler. Bakü, 2004.

11. İrevan Hanlığı. Bakü, 2010.

12. "Kitab:ı Dede Korkut" destanı. Bakü, 1978.

13. Kars ülkesi: Çıldır, Ardahan, hanak, Posof. Ankara, 1966.

14. Mahmut Kaşğari. "Divanü Lugat:it Türk". bakı, 2006, I, II, III ve IV ciltler (Çeviri yapan ve çapa hazırlayan Ramiz Asker).

15. IloracHH AM KapccKaa oöiiacTb b cocTaBe Pocchh. EpeBaH, 1983.

16. Cboä cTaTHCTEraecKHX aaHHHX o HacejıeHHe SaKa ^ iKaacKoro Kpaa H3BJieHeHHHx H3 noceMefiHHX chhckob :1 9 8 6, ThiJwihc, 1893.

17. Şireliyev M. Azerbaycan dialektologiyası dayalı. Bakü, 2008.